Infobox

Geweld en discriminatie werd als belangrijkste thema naar voren geschoven door LGBTQIA+ jongeren in onze enquête over wat zij de belangrijke thema’s vinden met het oog op de komende Europese, federale en Vlaamse verkiezingen op 9 juni 2024. In dit artikel worden de 18 stellingen van çavaria belicht om de standpunten van de zeven grootste Vlaamse partijen te evalueren. Ook de bijkomende eisen die vermeld worden in de partijprogramma’s worden hier besproken. Op de website van çavaria kunnen jullie de uitgebreide uitleg vinden, we geven hier de samenvatting per thema.

De 18 stellingen zijn:

1)    Er is geen zichtbare geslachts- of genderregistratie.

2)    Mannen die seks hebben met mannen (MSM) worden niet als groep uitgesloten van bloeddonatie. 

3)    Er is een ‘eenloketfunctie’ waardoor slachtoffers slechts één keer hun verhaal moeten doen. Als iemand discriminatie en/of geweld meldt bij de politie, een meldpunt, een gelijkekansenorgaan ... Gaat het dossier met hun toestemming naar de bevoegde instantie. 

4)    Persmisdrijven komen voor de correctionele rechtbank (art. 150 GW) zodat er effectief vervolging is van LGBTI+ fobe haatboodschappen.

5)    De grondwet verbiedt discriminatie op basis van identiteitskenmerken, waaronder seksuele oriëntatie, genderidentiteit en – expressie en seksekenmerken.

6)    (Voorgaande) activiteit of beroep zijn een beschermd criterium in de antidiscriminatiewetgeving. Dit biedt onder andere bescherming tegen discriminatie omwille van sekswerk.

7)    De definitie van seksisme omvat minachting omwille van iemands seksuele oriëntatie, genderidentiteit – of expressie en seksekenmerken.

8)    Er is onderzoek naar de biseksuele gemeenschap en hun geweldervaringen.

9)    Er zijn opleidingen voor politiediensten, GAS-ambtenaren, stadswachten en outreachende buurtwerkers over geweld en discriminatie tegen LGBTI+ personen. Die nemen handelingsverlegenheid weg om discriminatie en geweld te voorkomen of erop te reageren.

10) Er zijn omstaanderstrainingen voor burgers over geweld en discriminatie van LGBTI+ personen in de publieke ruimte. Die nemen de handelingsverlegenheid weg om in te grijpen. 

11) Er is communicatie over de sensibiliseringsopleidingen die politiekorpsen, slachtofferhulpdiensten en anderen volgen. Dit verlaagt de drempel om incidenten te melden. 

12) Via een bewustwordingscampagne weten mensen welke incidenten ze bij welke instanties kunnen melden.

13) Algemene sensibiliseringscampagnes over geweld besteden aandacht aan gender- en seksuele diversiteit.

14) Mensen krijgen hun rechten individueel, niet op basis van een juridisch erkende relatie zoals het huwelijk. Dit systeem kent ook rechten toe voor reproductieve arbeid. Dit is werk dat ervoor zorgt dat betaalde arbeid mogelijk is, zoals het krijgen van kinderen en het zorgen voor kinderen en andere familieleden.

15) Onderzoeken bevragen genderidentiteit en -expressie en gaan niet zomaar uit van juridische registratie. 

16) Er is bij bloeddonatie een uitgebreide vragenlijst die iedereen vraagt naar individueel risicogedrag met niet-stigmatiserende formuleringen.

17) Bij individueel risicogedrag geldt voor iedereen een uitsluiting van 4 maanden bij bloeddonatie, ongeacht seksuele oriëntatie.

18) De afhandeling van een melding of klacht van discriminatie of geweld gebeurt op een manier die het slachtoffer een gevoel van erkenning geeft. Dit betekent dat het slachtoffer het vervolg van hun klacht niet enkel schriftelijk, maar ook mondeling hoort. Slachtofferdiensten nemen standaard contact op en laten dit niet afhangen van het slachtoffer.

De bovenstaande tabel geeft kort weer in welke mate de partijen akkoord gaan met de stellingen van çavaria (++ zeer eens; + eens; - oneens; -- zeer oneens; g/a geen antwoord; / niet bevraagd). Hieronder overlopen we per thema in hoeverre de partijen akkoord gaan met de stellingen en welke standpunten zij innemen. Vlaams Belang werd niet bevraagd geweest door çavaria. De partij staat kritisch tegenover maatregelen die het welzijn van LGBTQ+ personen kunnen vergroten. Ze willen geen (positieve) discriminatie of overheidssubsidies voor besturen, verenigingen of bedrijven die zich hieraan ‘schuldig’ maken. Ook willen ze een onderzoek naar de aanwezigheid van de woke-ideologie in het Vlaams onderwijs.

Genderregistratie

Alle partijen gaan akkoord met de stelling dat er geen zichtbare geslachts- of genderregistratie mag zijn, met uitzondering van Vlaams Belang. Zij willen de verandering van het juridisch geslacht terug beperken. Groen, Vooruit en Open VLD geven daarentegen aan dat voor hen het geslacht en genderidentiteit niet meer afleidbaar mag zijn op officiële documenten, zoals de identiteitskaart. Groen en Vooruit willen wel de niet-zichtbare registratie in het rijksregister behouden, terwijl Open VLD aangeeft dat deze identiteitskenmerken niet relevant mogen zijn voor de overheid. 

Bloeddonatie

Çavaria legde ook enkele stellingen rond bloeddonatie voor aan de partijen. Deze gaan rond de niet-uitsluiting van MSM tijdens bloeddonatie (stelling 2), het vormen van een uitgebreide vragenlijst gebaseerd op individueel risicogedrag (stelling 16) en een universele uitsluitingsperiode van 4 maanden bij risicogedrag, ongeacht seksuele oriëntatie (stelling 17). 

Hier zijn de partijen verdeeld. PVDA, Groen, CD&V en N-VA gaan akkoord met alle drie stellingen. PVDA voegt in hun partijprogramma eraan toe dat in samenwerking met het Rode Kruis een nieuwe en veilige richtlijn opgesteld moet worden, gebaseerd op individueel risicogedrag en niet op basis van seksuele oriëntatie. Ook willen ze een opleiding aan hulpverleners aanbieden rond de optimale en respectvolle omgang met LGBTQ+ personen. 

Open VLD gaat niet akkoord met de drie stellingen en Vooruit beantwoordde deze niet. Vooruit vermeldt wel in hun partijprogramma dat de uitsluitingsperiode voor MSM niet langer dan noodzakelijk moet zijn. 

Vlaams Belang vermeldt het thema ‘bloeddonatie’ niet in hun programma.

Slachtoffers van geweld

Stellingen rond het melden van discriminatie en geweld (stelling 3) en de afhandeling van deze klachten (stelling 18) worden hier samengevoegd. 

De eerste stelling pleit voor één centraal meldpunt, waarbij slachtoffers hun verhaal slechts eenmaal moeten doen en dat hun dossier intern naar de bevoegde organisatie wordt gestuurd. Alle partijen met uitzondering van Vooruit en Vlaams Belang gaan hiermee akkoord. Hieraan voegt PVDA toe dat het aanspreekpunt ook informatie en begeleiding moet aanbieden aan de slachtoffers en dat Unia als algemeen meldpunt kan functioneren. 

Om de drempel te verlagen wil de partij de procedure tevens versimpelen. Deze toegankelijkheid wordt ook benadrukt door CD&V. Vooruit gaf hier opnieuw geen antwoord, maar benadrukte in het programma dat de meldpunten beter bekend moeten zijn en dat er een centrale registratie van klachten moet komen. Hiervoor erkent Vooruit dat financiering voorzien moet worden. 

De tweede stelling wil dat slachtoffers meer erkenning krijgen en dat ze zowel schriftelijk als mondeling op de hoogte worden gehouden van de afhandeling van hun klacht. Daarnaast wil çavaria dat slachtofferdiensten automatisch betrokken worden, tenzij het slachtoffer aangeeft dit niet te willen. Hier gingen alle partijen akkoord (met uitzondering van Vlaams Belang, die niet bevraagd werd). 

PVDA, Vooruit, CD&V en N-VA pleiten eveneens in hun programma voor psychologische begeleiding en slachtofferhulp en dat slachtoffers op de hoogte gehouden worden van de afhandeling van hun klachten. Vooruit wil ook vlotter juridische bijstand bieden en overwegen om een voorschot aan te bieden op schadevergoedingen.

Vervolging misdrijven

Het vervolgen van persmisdrijven om LGBTQ+-fobe haatboodschappen te bestraffen wordt aangekaart in stelling 4. Groen, Vooruit, CD&V, Open VLD en N-VA gaan hier mee akkoord. Groen, Vooruit en CD&V vermelden dit eveneens in hun programma, waarbij de partijen willen dat persmisdrijven voor alle discriminatiecriteria correctioneel behandeld worden zodat er effectieve en vlottere vervolging is. Voorlopig is dit enkel voor racistische boodschappen. PVDA is de enige partij die niet akkoord gaat en vermeld hier ook niets over in hun programma om het standpunt toe te lichten. 

Discriminatie

Çavaria vraagt in hun eisenpakket een betere bescherming van LGBTQ+ personen tegen discriminatie. Ze vragen om in de grondwet te verankeren dat discriminatie op basis van identiteitskenmerken (zoals seksuele oriëntatie, genderidentiteit en -expressie en seksekenmerken) verboden is (stelling 5). Ook activiteiten of beroepen moeten een beschermd criterium zijn in de antidiscriminatiewetgeving zodat o.a. discriminatie omwille van sekswerk vermeden wordt (stelling 6). Als laatste stelt çavaria stelt dat de definitie van seksisme ook minachting omwille van seksuele oriëntatie, genderidentiteit – of expressie en seksekenmerken omvat (stelling 7). 

Groen, Vooruit, Open VLD en N-VA gaan akkoord met stelling 5 en 6. Enkel CD&V ging niet akkoord met de stellingen en PVDA nam geen positie in. Geen enkele partij voegt hier iets toe aan hun partijprogramma, waardoor de standpunten ook niet toegelicht worden.  

De uitbreiding van de definitie van seksisme ligt wat anders. Hier gaan enkel Groen, CD&V en Open VLD akkoord, waarbij Groen dit ook expliciet vermeldt in hun partijprogramma. PVDA en Vooruit namen geen standpunt in en N-VA ging niet akkoord met de uitbreiding van de definitie.  

Onderzoek

Stelling 8 wijst op de noodzaak van een onderzoek rond de geweldservaringen binnen de biseksuele gemeenschap. Daarnaast stelt stelling 15 dat genderidentiteit en -expressie bevraagd moeten worden en niet verondersteld mag worden op basis van juridische registratie. 

Alle partijen buiten Vlaams Belang gaan akkoord met stelling 8, maar voegen hier niets aan toe in hun partijprogramma’s. Vlaams Belang vermeldt in hun partijprogramma dat onderzoeks- en innovatiebeleid niet beïnvloed mag worden door politieke agenda’s, klimaat- en woke dogma's. 

Ook met stelling 15 gaan Groen, Vooruit, CD&V, Open VLD en N-VA akkoord. Enkel PVDA beantwoordde de vraag niet. Ook hier vermelden de partijen niets bijkomend in hun programma’s.

Opleiding/bewustmaking

Verschillende stellingen gaan over het vermijden van geweld en het verhogen van de toegankelijkheid om incidenten te melden door onder meer sensibiliseringopleidingen voor politiediensten, buurtwerkers, GAS-ambtenaren en stadswachten rond geweld en discriminatie tegen LGTBQ+ personen (stelling 9) en communicatie over deze sensibiliseringsopleidingen die politiekorpsen, slachtofferhulpdiensten en anderen volgen (stelling 11). Ook moeten burgers omstaandertrainingen kunnen volgen (stelling 10) en moeten ze weten bij welke instanties ze incidenten kunnen melden via publieke bewustwording campagnes (stelling 12). Als laatste wordt er gevraagd om meer aandacht voor gender- en seksuele diversiteit in sensibiliseringscampagnes over geweld (stelling 13). 

Alle partijen, met uitzondering van Vlaams Belang (niet bevraagd), gaan akkoord met de stellingen omtrent de opleidingen voor ambtenaren, politiekorpsen en buurtwerkers en de communicatie hierrond (stelling 9 en 11). Dit wordt eveneens expliciet vermeld in het partijprogramma van PVDA. Vooruit en N-VA vermelden stelling 9 ook expliciet in hun programma’s. Daarnaast wil Groen ook één referentieambtenaar aanstellen per politiezone. 

Hetzelfde geldt voor stelling 10, stelling 12, stelling 13; alle partijen, met uitzondering van Vlaams Belang, gaan hiermee akkoord. Vooruit en CD&V vermeldden de eerste twee ook uitdrukkelijk in hun partijprogramma’s. CD&V wil daarnaast de bekendmaking van meldpunten voor voornamelijk seksueel grensoverschrijdend gedrag promoten. PVDA is de enige partij die stelling 13 expliciet vermeldt in hun programma. 

Erkenning rechten

De meningen zijn verdeeld over stelling 14, die vraagt om mensen hun rechten individueel - en dus niet op basis van een juridisch erkende relatie zoals het huwelijk - toe te kennen. Dit systeem kent zo ook rechten toe voor reproductieve arbeid, dat çavaria ziet als werk dat ervoor zorgt dat betaalde arbeid mogelijk is. PVDA, Groen en N-VA zijn het hier (zeer) mee eens, Vooruit, Open VLD en CD&V niet. Alleen Vooruit wijdde hierover uit in hun partijprogramma. Ze willen dat de personenbelasting neutraal wordt gemaakt ten aanzien van diverse gezinsvormen. Op deze manier hopen ze alle administratieve en andere drempels weg te nemen rond bepaalde gezinsvormen (zoals alleenstaanden, co-ouders en nieuw samengestelde gezinnen), zodat de rechten van kinderen maximaal gegarandeerd zijn.   Daarnaast wil Vooruit dat iedereen op de arbeidsmarkt ondersteund wordt om zélf volwaardige pensioenrechten op te bouwen. Afgeleide pensioenrechten die puur op basis van een huwelijk worden geopend, vinden ze niet meer van deze tijd. Daarom bieden ze een nieuw kader aan, waarbij ze aandacht hebben voor de emancipatie van vrouwen en gelijkheid binnen gezinnen. Hierbij willen ze de solidariteit niet uit het oog verliezen. 

Wie zijn we?

We zijn de Werkgroep Politiek van Wel Jong (ja, we zoeken nog steeds een naam die fancy'er klinkt!): Dorina (zij/haar), Margo (zij/haar), Remus (hij/hem, die/hun) en Renee (zij/haar)! We willen onszelf en anderen bekender doen worden met de politiek - die ons tenslotte allemaal aan belangt!